Takım Çelikleri

Genel Bilgiler Sıcak veya soğuk iş parçasını kesme, bükme, dövme, talaşlı veya talaşsız imalat gibi muhtelif yöntemleriyle, hammaddeyi ürün haline getirmek için kullanılan alaşımlı veya yüksek alaşımlı çelik grubudur. TAKIM ÇELİKLERİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ Bütün takım çeliklerinden beklenen ortak özellikleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz. • Temiz ve homojen mikro yapı, • Yüksek aşınma direnci, • Yüksek çekme dayanımı, • Yeterli akma dayanımı, • Yeterli süneklik, • Yüksek sertlik, • Yüksek tokluk, • Isıl işlem sonrası homojen sertlik dağılımı, Takım çelikleri, kimyasal kompozisyonları, özellikleri, uygulama alanları ve çalışma şartlarında kendilerinden beklenen karakteristikleri nedeniyle diğer çelik gruplarına göre çok daha zengin içeriklidir. Mekanik, termal, kimyasal ve tribolojik yüklemeler altında çalışan takım ve kalıp çeliklerinden öncelikle beklenen özellikler, sertlik (sıcak sertlik / dayanım), aşınma dayanımı ve tokluktur. Kullanımda çeşitlilik, yorulma ve sürünme dayanımı ile oksidasyon ve korozyon direnci gibi diğer bazı özellikleri de ön plana çıkarabilir. Takım çeliklerinden beklenen tüm özellikler kolektifinin, çalışma şartlarında takım kalıbın şeklinin bozulmasını veya kırılmasını engellemesidir. Malzeme mikroyapısıda istenen özellikler doğrultusunda mümkün en düşük aşınmalarda uzun ömür eldesi yönünde geliştirilmiştir. Takım çeliklerinde uzun bir süredir martenzitik matris kullanılmakta olup, taşıyıcı görevi nedeniyle de bu matrisin yüksek derecede sertleşmesi gerekir. Su verilmiş durumda matris sertliği öncelikle karbon miktarına orantılıyken, menevişlenmiş durumda karbür oluşturucu elementlerin de rolü belirginleşir. Pratikte kullanım sıcaklığına göre alaşımlama ve ısıl işlem değiştirilerek optimal uygulama karakteristiği elde edilir. Örneğin, ledeburitik soğuk iş takım çeliklerinde (1.2080, 1.2436) matris içinde az bir miktarda kromca zengin karışık karbür çökeltileri düşük sıcaklık uygulamaları için yeterlidir. Yüksek sıcaklıklarda çalışan yüksek hız çeliklerinde ise molibden ve vanadyumca zengin karışık karbürlerle çökelti sertleşmesi maksimize edilmeye çalışılır. Aynı şekilde sıcak iş takım çeliklerinin yapısında bulunan krom molibden ve vanadyum gibi elementlerin miktarlarının belirli oranlarda değiştirilmesi, malzemeye, yüksek sıcaklıkta sertliğini muhafaza edebilme ve meneviş dayanımı gibi özellikler katar. Takım çelikleri kullanım alanlarına bağlı olarak sınıflandırılır. Tüm çelikler ingot metalurjisi ile üretildikleri gibi yakın zamanlarda artan miktarlarda toz metalurjik üretim yöntemi ile de üretilmeye başlanmıştır. Çeliklerin alaşımlandırılmasında, benzer gaye nedeniyle yoğun olarak karbür oluşturucu elementlerden faydalanılır. Çok değişik miktarlarda karbür oluşturucuların kullanımıyla karbon miktarı geniş bir sınır içerisinde değişir. Ayrıca bazı çeliklerde tokluk ve meneviş sürekliliği nedeniyle nikel ve kobalt ilaveleri gerçekleştirilir. Tüm takım çeliklerinin ortak bir yanı da, martenzitik dönüşüm üzerinden sertleştirilmeleridir. Takım çelikleri arasındaki farklılık, beklenen özelliklerin elde edilmesi için yapıya dahil edilen farklı miktarlardaki alaşım elementlerinin oluşturduğu karbür tipi, miktarı ve dağılımından gelir. Takım çelikleri kullanım alanlarına göre başlıca dört ana grupta toplanır. • Sıcak İş Takım Çelikleri • Soğuk İş Takım Çelikleri • Plastik Kalıp Çelikleri • Yüksek Hız Takım Çelikleri (HSS)

1. Plastik Kalıp Çelikleri Genel Bilgiler
Her türlü plastik hammaddenin muhtelif yöntemlerle şekillendirilmesi amaçlı üretilmiş, aşındırıcı plastiklere karşı dayanıklı, çok yüksek baskı adeti ve yüksek parlatılabilirlik imkanı sunabilen alaşımlı takım çeliği gurubudur. Birçok plastik hammadde esaslı ürünün baskı alınmasında kullanılmasının yanı sıra, bazı metal enjeksiyon kalıplarının kalıp hamillerinde de kullanılmaktadır. Plastik bazlı hammaddelerin şekillendirilmesi işleminde kullanılan Plastik Kalıp Çelikleri, günümüz imalat ve kalıp sektöründe kayda değer kullanım sahasına sahip çelik grubudur. Beyaz eşya sanayi, çeşitli ev aletleri, inşaat sektörü, elektrik-elektronik parçaları ve otomotiv yan sanayi başta olmak üzere daha birçok alanda kullanımı mevcuttur. Plastik kalıp çelikleri genellikle ısıl işlem sertleştirilmesi yapılmış halde kullanıcılara arz edilir. Bu durum kullanıcılar açısından önemli avantajlar içermektedir. Öyle ki uygun çelik içyapısının ve istenen sertlik değerlerinin elde edilmesi için gerekli ısıl işlem tesisleri Buderus bünyesinde eksiksiz olarak bulunmakta ve gerekli tüm şartlar sağlanmaktadır. Ayrıca müşterilerin tüm talepleri dikkate alınarak, prosesin gerektirdiği özel şartlar temin edilmektedir. Özetle müşteri istekleri doğrultusunda şekillenen teknolojik beklentiler, Buderus tarafından karşılanarak, plastik kalıp sektörünün teknolojik gelişimine katkı sağlanmaktadır. Kullanılan Plastik malzemenin özelliklerine göre tercih edilmesini tavsiye ettiğimiz BUDERUS plastik kalıp çelik kalitelerinden bazıları; • 400 mm kalınlığa kadar ABS kalıpları için 1.2311 ISO-BM kalite çelik, • 400 mm den büyük ABS ve katkı ihtiva etmeyen plastik malzemeler için kullanılan kalıp imalinde 1.2738 ISO BM kalite çelik veya daha yüksek sertliklerde üretilen, yüksek parlatma kabiliyetine sahip 1.2738 mod. THRUHARD SUPREME (HH) (310-355 HB ) • Kolay İşlenebilirlik istenen kalıp üretiminde ise kükürt oranı nispeten yüksek 1.2312 plastik kalıp çeliği kullanılabilir. Bu çelik, özellikle yüksek mukavemet gerektirmeyen kalıp kısımlarında veya krom kaplama ve parlaklık özelliklerinin gerekmediği kalıp parçalarında kullanılabilir. • 310-355 HB sertlik değerlerinde, yüksek Çekme Mukavemeti ve iyi derecede polisaj kalitesi istenen kalıplar için 1.2711 ISO-B ve 1.2767 kalite çeliklerimiz mevcuttur. • PVC ve Aminoplast gibi yüksek kimyasal erozyona neden olan plastik malzemelerin şekillendirilmesinde 1.2316 mod ISO-B çeliği geliştirilmiştir. Yüksek korozyon ve paslanmaz özelliği istenen proseslerde, 1.2316 çeliği 265-310 HB veya ihtiyaç duyulduğunda 52 HRC sertlik değerlerine kadar sertleştirilerek kullanılabilir. Plastik Kalıp Çeliklerinden Beklenen Özellikler  • Temiz ve homojen mikro yapı, • Kolay işlenebilirlik (ön sertleştirilmiş malzemeler dahil), • Yüksek aşınma dayanımı, • Çalışma esnasındaki plastik hammaddenin yüksek basıncına dayanım, • Çok iyi parlatılabilirlik, • Yüksek korozyon direnci,
1.2738 40CrMnNiMo 8-6 -4/AISI: P20+Ni Teslimat Şekli : Sertleştirilmiş ve menevişlenmiş 280-325 HB Kullanım Alanları : Plastik kalıplarında kullanımı en çok tercih edilen malzemedir. Isıl işlem sonrasında homojen sertlik dağılımı ve yüksek yüzey parlaklığı elde edilebilmesi nedeniyle, kullanım esnasında kullanıcıya büyük avantaj sağlar. Büyük ölçülü plastik kalıplarında, televizyon gövdesi, araba tamponu, her ebatta plastik konteynır kalıpları gibi geniş kullanım alanları mevcuttur. Nitrasyon işlemi ile yüzeyi sertleştirilmeye uygundur. Kimyasal Bileşim (%) C Si Mn Cr Mo Ni % Ortalama 0,40 0,30 1,45 1,90 0,20 1,00 DIN Analizi 0,35-0,45 0,20-0,40 1,30-1,60 1,80-2,10 0,15-0,25 0,90-1,20 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 34,5 33,5 32,0 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 710-740 2-5* Fırında Gerilim Giderme 550-600 2* Fırında Sertleştirme 840-870 - Yağ, sıcak banyo 180-220°C Temperleme 600-680 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.
Thruhard Supreme
1.2738 mod TS Teslimat şekli : Sertleştirilmiş ve menevişlenmiş 280-325 HB 1.2738 mod TS (HH)* Teslimat şekli : Sertleştirilmiş ve menevişlenmiş 310-355 HB ~26MnCrNiMo 6-5-4 (*)High Hard Kullanım Alanları : Düşük karbon, arındırılmış içyapı ve özel üretim yöntemleriyle imal edilmesi nedeniyle, yüksek sertlik, mükemmel tokluk ve parlatılabilirlik özelliğine sahip yeni nesil plastik kalıp çeliğidir. Yüksek sertlikte olmasına karşın, mükemmel işlenebilirliği olan bu malzeme, gereken koşullarda nitrasyon işlemine tabi tutularak yüzey sertliği arttırılabilir. Yüzey ve çekirdek arasındaki üniform sertlik dağılımından ötürü büyük ve derin formlu kalıplarda mükemmel sonuç verir. Buderus Edelstahl tarafından geliştirilen bu patent ürün; Islah değerine bağlı olarak iki çeşittir. • 1.2738 mod TS ( 280-325 HB) • 1.2738 mod TS (HH) (310-355 HB) Kimyasal Bileşim (%) C Si Mn S P Cr Ni Mo V % Dağılım 0,26 0,10 1,45 0,002 0,015 1,25 1,05 0,60 0,12 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 17,2 21,0 24,7 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 680-720 2-5* Fırında Gerilim Giderme 560-600 2* Fırında Sertleştirme 850-880 - Yağ, sıcak banyo 180-220°C, Hava Temperleme 620-650 Her 20 mm için 1saat Hava

1.2311

40CrMnMo7/AISI: P20 Teslimat Şekli : Sertleştirilmş ve menevişlenmiş 280-325 HB Kullanım Alanları : Plastik kalıplarında çekirdek, plastik ve metal enjeksiyon kalıplarında kalıp hamili ve ekstrüzyon preslerinin kovanlarında kullanılır. Parlatılabilirliği yüksektir. Yüzey sertliğini arttırmak için nitrasyon işlemine tabi tutulabilir. Krom kaplamaya uygundur. Ölçüsü 400 mm'ye kadar olan kalıplarda üniform sertleşebilirlik özelliği gösterir. Daha küçük kesitlerde üniform olarak sertleştirilebilir. Kimyasal Bileşim (%) C Mn Cr Mo % Ortalama 0,40 1,50 1,90 0,20 DIN Analizi 0,35-0,45 1,30-1,60 1,80-2,10 0,15-0,25 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 100°C 200°C 300°C 34,0 33,6 31,9 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 700-75 2-5* Fırında Gerilim Giderme 550-650 2* Fırında Sertleştirme 830-870 - Yağ, sıcak banyo 180-220°C Temperleme 600-680 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.

1.2312 40CrMnMoS 8-6 / AISI: P20+S Teslimat Şekli : Sertleştirilmş ve menevişlenmiş 280-325 HB Kullanım Alanları : Parlaklık ve yüzey kalitesinin hassas olmadığı plastik kalıp uygulamalarında çekirdek olarak kullanılabilir. Yaygın olarak, plastik ve metal enjeksiyon kalıp sistemlerinde Kalıp hamili olarak kullanılır. İçeriğinde bulunan kükürt elementi malzemeye kolay işlenebilirlik özelliği sağlar. Başta asit yoluyla olmak üzere desenleme için uygun değildir. Kimyasal Bileşim (%) C Mn Cr Mo S % Ortalama 0,40 1,50 1,90 0,20 0,10 DIN Analizi 0,35-0,45 1,30-1,60 1,80-2,00 0,15-0,25 0,05-0,10 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 100°C 200°C 300°C 39,8 40,4 39,0 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 700-750 2-5* Fırında Gerilim Giderme 550-650 2* Fırında Sertleştirme 830-870 - Yağ, sıcak banyo 180-220°C Temperleme 600-680 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.

1.2083 X42Cr13 / AISI: 420 SS Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-220HB Kullanım Alanları : Yüksek korozyon dayanımına sahip, çok iyi işlenebilen paslanmaz plastik kalıp çeliğidir. Korozyon etkisi olan plastik hammaddenin ürün haline getirildiği uygulamalarda ve ayna parlaklığı istenilen kalıplarda yaygın olarak kullanılır. Çok yüksek parlatılabilme özelliğine sahiptir. Nitrasyon işlemi için uygun değildir. Kimyasal Bileşim (%) C Si Mn Cr % Ortalama 0,42 1,00 1,00 13,00 DIN Analizi 0,36-0,42 0,01-1,00 0,01-1,00 12,50-14,50 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 21,0 23,0 26,2 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 750-800 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 1020-1050 - Yağ, sıcak banyo 500-550°C Temperleme 200-580 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.

1.2316 X36CrMo17 Teslimat Şekli : Sertleştirilmiş ve menevişlenmiş 300-330 HB Kullanım Alanları : Korozyon etkisi yüksek plastik hammaddelerin şekillendirilmesinde, özellikle PVC kalıplarında büyük ölçüde tercih edilen paslanmaz plastik kalıp çeliğidir. Optimum aşınma dayanımı ve parlatılabilirlik özelliğine sahip bu malzeme, nitrasyon işlemi için uygun değildir. Kimyasal Bileşim (%) C Si Mn Cr Mo Ni % Ortalama 0,36 ≤1,00 ≤1,50 16,00 1,10 ≤1,00 DIN Analizi 0,33-0,45 0,10-1,00 0,10-1,50 15,50-17,50 0,80-1,30 0,01-1,00 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 17,2 21,0 24,7 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 780-820 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 1000-1040 - Yağ, sıcak banyo 500-550°C Temperleme 600-680 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.

1.2085 X33CrS16 / AISI: 420 FM Teslimat Şekli : Sertleştirilmiş ve menevişlenmiş 280-325 HB Kullanım Alanları : Korozyon direnci yüksek, ön sertleştirilmiş paslanmaz plastik kalıp çeliğidir. İşlenebilirlik kabiliyeti yüksek olup, özellikle korozif hammaddelerin kullanılacağı enjeksiyon kalıplarında ve kalıp hamillerinde kullanımı önerilir. Sertleşebilirliği 1.2316 ya göre daha düşüktür. Kimyasal Bileşim (%) C Mn Cr Ni S % Ortalama 0,33 1,40 16,00 1,00 0,10 DIN Analizi 0,28-0,38 0,10-1,40 15,00-17,00 0,01-1,00 0,05-0,10 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 39,50 36,50 33,50 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 850-880 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 1000-1050 - Yağ, sıcak banyo 500-550°C Temperleme 200-580 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.

2 SOĞUK İŞ TAKIM ÇELİKLERİ
Genel Bilgiler Kullanım sıcaklığı bakımından 200°C'nin altında çalışmaya uygun alaşımlı takım çeliği grubudur. Bu malzemelerden beklenen öncelikli özellikler, ısıl işlem sonrası yüksek sertliğin ve aşınma dayanımının yanı sıra, bu sertlikte darbelere karşı direncinin yüksek olmasıdır. Soğuk İş Takım Çeliklerinin Kullanım Alanları • Kesme takımları, • Hassas delik delme zımbaları, • Kazıma, sıyırma ve kırma bıçakları, • Çekme ve kabartma takımları, • Derin çekme ve sıvama takımları, • Kağıt ve plastik kesme bıçakları, • Sinter ve presleme takımları, • Tahta testereleri, makine bıçakları, • Matkaplar, kesiciler, çeneler, merdaneler, dişli takımları  Soğuk İş Takım Çeliklerinden Beklenen Özellikler • Temiz ve homojen mikro yapı, • Yüksek sertlik ve yüksek aşınma dayanımı, • Yüksek yorulma dayanımı, • Yüksek tokluk

1.1730 C 45 W Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-220HB Kullanım Alanları : Alaşımsız soğuk iş takım çeliğidir. C 45' ten farkı, üretim yönteminden ötürü daha temiz ve homojen mikro yapıya sahip olmasıdır. Sertleştirmeye gerek duyulmayan kalıp ve makine parçaları ile kalıp hamillerinde kullanılır. Talaş kaldırma özelliği yüksektir Kimyasal Bileşim (%) C Si Mn % Ortalama 0,45 0,30 0,7 DIN Analizi 0,42-0,50 0,15-0,40 0,60-0,80 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 42,5 38,5 34,2 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 680-710 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 800-830 - Yağ, Su Temperleme 100-35 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.

1.2379 X155CrMoV12-1 / AISI: D2 Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-220HB Kullanım Alanları : Ledeburitik içyapıya sahip, %12 krom elementi içeren soğuk iş takım çeliğidir. Yüksek aşınma dayanımı ve yüksek tokluk özelliğine sahip bu malzeme, ısıl işlem sırasında yüksek boyutsal kararlılık gösterir. Kesme ve ezme uygulamaları için idealdir. Cıvata, somun ve vida dişi ovalama takımlarında, şişirme ve profilleme kalıplarında, soğuk hadde merdanelerinde, ahşap frezelerinde, plastik kırma ve sıyırma bıçaklarında, çapak alma kalıplarında, makas bıçaklarında, derin çekme ve sıvama kalıplarında yaygın bir şekilde kullanılır. Kimyasal Bileşim (%) C Si Mn Cr Mo V % Ortalama 1,55 0,35 0,40 12,00 0,85 0,85 DIN Analizi 1,45-1,60 0,10-0,60 0,20-0,60 11,00-13,0 0,70-1,00 0,70-1,00 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 16,7 20,5 24,2 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 830-850 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 1010-1050 (1060-1080)** - Yağ, sıcak banyo 500-550°C, hava Temperleme 150-600 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı. **Tel erozyonluk parçalar ve nitrasyon parçaları için özel ısıl işlem

1.2080 X210Cr12 / AISI: D3 Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-220HB Kullanım Alanları : Yüksek aşınma dayanımı, sertlik ve tokluğa sahip ledeburitik soğuk iş takım çeliğidir. Kesme, sıvama, çapak alma kalıpları, kağıt ve plastik malzemeleri için kesme bıçakları, kırma bıçakları, derin çekme ve sıvama kalıpları gibi birçok soğuk şekillendirme işleminde kullanılır. Darbe dayanımı diğer soğuk iş takım çeliklerine göre daha zayıftır. Kimyasal Bileşim (%) C Si Mn Cr % Ortalama 2,10 0,35 0,40 12,00 DIN Analizi 1,90-2,20 0,10-0,60 0,20-0,60 11,00-13,0 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 16,7 20,5 24,2 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 830-840 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 950-970 - Yağ, Sıcak banyo 180°C-500°C Temperleme 200-350 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.

1.2842 90MnCrV8 / AISI: O2 Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-220HB Kullanım Alanları : Yüksek sertleşme kabiliyeti olan ve yağda sertleşebilen soğuk iş takım çeliğidir. Isıl işlem sırasında boyutsal kararlılığı yüksektir. Cıvata ovalama yanakları, makas ağızları, plastik kalıpları, mastarlar, hassas ölçü aletleri, kesme ve plastik kırma bıçakları yaygın olarak kullanıldığı yerlerdir. Yağ çeliği olarak bilinir. Kimyasal Bileşim (%) C Si Mn Cr V % Ortalama 0,90 0,25 2,00 0,35 0,10 DIN Analizi 0,85-0,95 0,10-0,40 1,80-2,20 0,20-0,50 0,05-0,20 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 33,0 32,0 31,3 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 680-720 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 790-820 - Yağ, 180-220°C Temperleme 180-300 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.

1.2767 X45NiCrMo4 / AISI: 6 F 7 Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-220HB Kullanım Alanları : Yüksek sertleşebilirlik ve çok yüksek tokluk özelliğine sahip soğuk iş takım çeliğidir. Çatal, kaşık, bıçak ve darphane kalıplarında, kalın sacların kesim yapıldığı kesme kalıplarında, soğuk dövme ve şekillendirme takımları ile desenleme ve bükme kalıplarında yaygın olarak kullanılır. Parlatılabilme özelliği yüksek olduğundan ötürü bazı plastik kalıplarında da tercih edilebilir. Darbe direnci çok yüksektir. Kimyasal Bileşim (%) C Cr Mo Ni % Ortalama 0,45 1,35 0,25 4,05 DIN Analizi 0,40-0,50 1,20-1,50 0,15-0,35 3,80-4,30 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 30,0 30,5 32,0 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 610-650 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 840-870 - Yağ, 180-220°C, hava Temperleme 180-300 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.

1.2550 60WCrV7 / AISI: S1 Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-220HB Kullanım Alanları : 12 mm'ye kadarki kalın metallerin kesme ve delme kalıplarında, dairesel ve uzunlamasına çalışan makas bıçaklarında, desen kalıplarında, soğuk delik açma zımbalarında, basınçlı hava ile çalışan keskilerde ve iticilerde kullanılır. Çok yüksek tokluk özelliğine sahip olduğundan dolayı darbe çeliği olarak bilinir. Kimyasal Bileşim (%) C Si Mn Cr V W % Ortalama 0,60 0,85 0,30 1,10 0,15 2,00 DIN Analizi 0,55-0,65 0,70-1,00 0,15-0,45 0,90-1,20 0,10-0,20 1,70-2,20 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 34,2 32,6 30,9 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 800-840 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 950-980 - Yağ, sıcak banyo 180-220°C Temperleme 150-300 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.

1.2363

X100CrMoV5-1 / AISI: A2 Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-220HB Kullanım Alanları : Havada sertleşebilen, aşınma dayanımı, sertliği, tokluğu, sünekliği, işlenebilirliği ve basma mukavemeti yüksek soğuk iş takım çeliğidir. 6 mm kalınlığa kadarki sacların kesildiği kesme kalıplarında, kağıt ve makas bıçakları gibi soğuk şekillendirme kalıplarının tümünde kullanılabilen bir çeliktir. Kimyasal Bileşim (%) C Si Mn Cr Mo V % Ortalama 1,00 0,25 0,60 5,30 1,05 0,25 DIN Analizi 0,95-1,05 0,10-0,40 0,40-0,80 4,80-5,50 0,90-1,20 0,15-0,35 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 15,8 26,7 29,1 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 800-840 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 930-970 - Yağ, sıcak banyo 500°C, hava Temperleme 160-540 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.

1.2436 X210CrW12 / AISI: D6 Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-220HB Kullanım Alanları : Ledeburitik yapıdaki yüksek karbonlu soğuk iş takım çeliğidir. Isıl işlem esnasında boyutsal kararlılık gösteren ve havda sertleşebilen bu malzeme, silisyumlu sacların kesiminde, çeşitli ölçülerdeki zımbalarda, kesme kalıplarında, kağıt ve plastik kesme bıçaklarında, derin çekme ve sıvama kalıplarında yaygın olarak kullanılır. Aşınma dayanımı yüksektir. Kimyasal Bileşim (%) C Si Mn Cr V % Ortalama 2,10 0,25 0,45 12,00 0,70 DIN Analizi 2,00-2,30 0,10-0,40 0,30-0,60 11,00-13,00 0,60-0,80 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 16,7 20,5 24,2 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 800-840 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 950-980 - Yağ, sıcak banyo 500-550°C, hava Temperleme 150-300 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.

1.2601 X165CrMoV12 Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-220HB Kullanım Alanları : Çok yüksek aşınma dayanımına sahip, ledeburitik içyapıdaki soğuk iş takım çeliğidir. Derin çekme kalıplarında, kağıt ve plastik bıçaklarında, tel çekme merdanelerinde, ezme kalıplarında, ince ve hassas kesme kalıplarında yaygın olarak kullanılır. Kimyasal Bileşim (%) C Cr Mo V W % Ortalama 1,65 11,50 0,60 00,30 0,50 DIN Analizi 1,55-1,75 11,00-12,0 0,50-0,70 0,10-0,50 0,40-0,60 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 16,7 20,5 24,2 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 800-840 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 950-980 - Yağ, sıcak banyo 500-550°C, hava Temperleme 150-300 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.

3. SICAK İŞ TAKIM ÇELİKLERİ

Genel Bilgiler

Demir ve demir dışı malzemelerin yüksek sıcaklık koşullarında (300-600°C) enjeksiyon, ekstrüzyon, dövme, kesme gibi muhtelif yöntemlerle şekillendirilmesini sağlayan alaşımlı Takım çeliği grubudur. Metal bazlı hammaddelerin, yüksek sıcaklıkta şekillendirilmesi işleminde kullanılan sıcak iş takım çelikleri günümüz imalat ve kalıp sektörünün kayda değer kullanım sahasına sahip çelik grubudur. Çeşitli ev aletlerinden inşaat sektörüne, makine imalatından otomotiv yan sanayine kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Dövme, ekstrüzyon ve enjeksiyon kalıpları için kullanılan BUDERUS Sıcak İş Takım Çeliklerinin optimal seçiminde göz önüne alınması gerekli başlıca kriterler; kalıp kullanım koşulları, üretilecek ürünün geometrisi, parça ağırlığına bağlı kesit dağılımı ve en önemlisi üretilecek parça sayısına bağlı kalıp ömrüdür. 1.2343 ISO-B mod, 1.2344 ISO-B, 1.2365 ISO-B, 1.2367 ISO-B ve 1.2714ISO-B mod kalite sıcak iş takım çelikleri kullanım alanı bakımından ön plana çıkan malzemelerdir. Özellikle sıcak çelik dövme proseslerinde çok yaygın olarak kullanılan 1.2714 ön sertleştirilmiş ( 40-44 HRc) sıcak iş çeliklerinin ısıl işlemi, uygun kontrollü fırınlarda ve blok ölçülere özgü diğer ısıl işlem tesis ve ekipmanları vasıtası ile başarılı olarak gerçekleştirilir. Çelik dövme kalıplarında uygulanacak proses doğrultusunda, (Sözgelimi Preslerin Çekiç veya Friksiyon olması gibi) doğru çelik seçimi ve buna bağlı yüksek kalite çelik alternatiflerinin mevcudiyeti ile birlikte, kalıp ömrünü ve verimini arttırıcı işlemler de ele alınması gereken diğer önemli hususlardır. Özellikle kalıpta, yüzey ve gravürlerin bakımı, bozulma veya proses esnasında muhtemel diğer hasarların oluşumunu engelleyici işlem ve kontroller, kalıp verimi ve proses maliyetleri açısından önemlidir. Özellikle alüminyum ekstrüzyon kalıplarında, 1.2344, 1.2343 ve bu kalıp sistemlerinin destek kısımlarında yine 1.2714 Kaliteler kullanılabilmektedir. Metal Enjeksiyon (Özellikle Alüminyum) Kalıplarının Kalıp Çekirdeklerinde ise; kalıp ömrü veya yüksek baskı adetleri için 1.2340-Esu, 1.2343-Esu ve 1.2344-ESR Kaliteler tavsiye edilir. Esu kalite sıcak iş çelikleri; özellikle içyapısı itibarı ile hataları giderilmiş, empürite açısından arıtılmışlığı yüksek homojen yapısı nedeniyle yüksek baskı adetleri istenen kalıp uygulamaları için başarılı sonuçlar vermektedir. Sıcak İş Takım Çeliklerinin Kullanım Alanları • Metal malzemelerin dövme, döküm, enjeksiyon ve ekstrüzyon işlemlerinin gerçekleştirildiği kalıplarda, • Başta alüminyum olmak üzere, metal enjeksiyon kalıplarının Kalıp Çekirdeği, maçaları ve iticilerinde • Hafif ve ağır metallerin basınçlı döküm kalıplarında, kalıp ve boru preslerinde, iç ara kovanları, delici zımba ve mandrellerinde, • Sıcak kesme ve çapak alma takımlarında, • Dikişli boru üretiminde kaynak altı makaralarında, • Yüksek Çevrim Sayısının, Yüksek yüzey kalitesi ve aşınma direncinin gerekli olduğu Plastik Enjeksiyon Kalıp uygulamalarında kullanılır. Sıcak İş Takım Çeliklerinden Beklenen Özellikler • Temiz ve homojen mikro yapı, • Yüksek sıcaklıkta mekanik özelliklerini koruyabilme (sertlik, akma ve çekme dayanımı) • Yüksek sıcaklıkta aşınma dayanımı, • Yüksek sıcaklıkta meneviş dayanımı, • Yüksek ısıl iletkenlik, • Yüksek tokluk, • Termal şok direnci, • Yüksek sıcaklıkta ergimiş metalin erozyonuna dayanım

1.2340 ESU

X36CrMoV5-1 Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-230HB Kullanım Alanları : Hafif metallerin ekstrüzyon ve enjeksiyon işleminin gerçekleştirildiği kalıplar ile parlaklığın ön plana çıktığı plastiklerin enjeksiyon kalıplarında çekirdek olarak kullanılabilen sıcak iş takım çeliğidir. İyi aşınma dayanımının yanı sıra yüksek tokluk özelliğine sahip bu malzeme, nitrasyon ile yüzey sertleştirilmeye uygundur. Kimyasal Bileşim (%) C Si Mn Cr Mo V % Ortalama 0,36 0,50 0,30 5,00 1,35 0,45 DIN Analizi 0,32-0,40 0,1-0,50 0,1-0,50 4,60-5,40 1,10-1,60 0,35-0,60 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 29,8 30,0 33,4 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 750-800 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 1010-1040 - Hava, Yağ, sıcak banyo 500-550°C Temperleme 500-650 Her 20 mm için 1saat saat Hava

1.2343 EF S/E SU X38CrMoV5-1 / AISI: H11 - JIS: SKD6 Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-230HB Kullanım Alanları : Demir ve demir dışı malzemeleri döverek şekillendiren pres takımlarında, yüksek sıcaklık delme zımbaları ve makas ağızlarında, alüminyum profil ekstrüzyon kalıplarında, yüksek dirençli makine parçaları ve metal enjeksiyon kalıplarında yaygın olarak kullanılır. Yüksek performans gerektiren yerlerde üstün mekanik özelliği olan 1.2343 ESU tavsiye edilir. Kükürt ve fosfor oranı minimuma indirgenerek üretilen bu malzeme nitrasyon işlemine uygundur. Kimyasal Bileşim (%) C Si Mn Cr Mo V % Ortalama 0,38 1,00 0,40 5,30 1,30 0,40 DIN Analizi 0,33-0,41 0,8-1,20 0,25-0,50 4,80-5,50 1,20-1,50 0,3-0,50 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 25,3 27,2 30,5 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 760-780 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 1010-1030 - Hava, Yağ, sıcak banyo 500-550°C Temperleme 530-700 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.
1.2344 EF S/E SU
X40CrMoV5-1 / AISI: H 13 / JIS: SKD 61 Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-230HB Kullanım Alanları : Isıl iletkenliği ve aşınma dayanımı yüksek standart sıcak iş takım çeliğidir. Hafif metallerin enjeksiyon kalıplarında, sıcak kesme bıçaklarında, bazı demir dışı metallerin dövülerek şekillendirildiği kalıplarda, alüminyum profil kalıpları ve metal ekstrüzyon preslerinde yaygın olarak kullanılır. Yüksek darbe dayanımına sahip bu malzemenin nitrasyon işlemi ile yüzeyi sertleştirilebilir. Kimyasal Bileşim (%) C Si Mn Cr Mo V % Ortalama 0,40 1,00 0,35 5,30 1,35 1,00 DIN Analizi 0,35-0,42 0,8-1,20 0,25-0,50 4,80-5,50 1,20-1,50 0,85-1,15 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 24,5 26,8 28,8 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 750-780 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 1020-1060 - Hava, Yağ, sıcak banyo 500-550°C Temperleme 530-700 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı

1.2365 X32CrMoV3-3 / AISI: H 10 Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-230HB Kullanım Alanları : Isıl iletkenliği ve tokluğu oldukça yüksek, krom-molibden-vanadyum alaşımlı sıcak iş takım çeliğidir. Termal şoka dayanımı oldukça yüksektir. Bakır ve prinç gibi metallerin ekstrüzyon kalıplarında, pres kovanlarında, sıcak delme zımbalarında ve demir dışı metallerin dövülerek şekillendirildiği kalıplarda yaygın olarak kullanılır. Kimyasal Bileşim (%) C Si Mn Cr Mo V % Ortalama 0,32 0,25 0,30 2,95 2,75 0,55 DIN Analizi 0,28-0,35 0,1-0,40 0,15-0,45 2,70-3,20 2,50-3,00 0,40-0,70 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 31,4 32,0 29,3 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 760-780 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 1020-1050 - Hava, Yağ, sıcak banyo 500-550°C Temperleme 540-700 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.
1.2367 EF S/E SU X38CrMoV5-3 Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-230HB Kullanım Alanları : Yüksek sıcaklıkta sertliğini muhafaza edebilen, yüksek tokluk ve ısıl iletkenliğe sahip sıcak iş takım çeliğidir. Daha uzun ömürlü olması istenen demir dışı metallerin dövülerek şekillendirildiği kalıplarda, sıcak delme zımbalarında, sıcak kesme bıçaklarında, metal enjeksiyon ve ekstrüzyon kalıplarında yaygın olarak kullanılır. Aşınma dayanımı yüksektir. Nitrasyon işlemi ile yüzey sertleştirilmeye uygundur. Kimyasal Bileşim (%) C Si Mn Cr Mo V % Ortalama 0,38 0,40 0,40 2,95 2,75 0,55 DIN Analizi 0,35-0,40 0,30-0,50 0,30-0,50 4,80-5,20 2,70-3,20 0,40-0,60 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 36,4 32,2 27,5 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 800-840 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 1030-1060 - Hava, Yağ, sıcak banyo 500-550°C Temperleme 540-700 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.

1.2714 55NiCrMoV 7 /AISI: 6 F 3 Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-230HB Ön sertleştirilmiş olarak 380-420HB (40-44 HRC) Kullanım Alanları : Yağda ve havada sertleşebilen, tokluğu yüksek sıcak iş takım çeliğidir. Demir ve çelik ürünlerinin dövülerek şekil verildiği büyük ölçülü hidrolik ve mekanik dövme kalıplarında, şahmerdan, örsü ve çekiç olarak, çelik tencerelerin altına taban vuran çakma takımlarında, ekstrüzyon preslerinin kalıp sistemlerinde destek elemanı olarak ve muhtelif mührelerinde yaygın olarak kullanılır. Kimyasal Bileşim (%) C Mn Cr Mo Ni V % Ortalama 0,55 0,75 1,00 0,45 1,65 0,10 DIN Analizi 0,50-0,60 0,65-0,95 1,00-1,20 0,45-0,55 1,50-1,80 0,05-0,15 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 36,0 38,0 35,0 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 680-710 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 840-900 - Hava, Yağ, sıcak banyo 500-550°C Temperleme 300-600 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.

1.2885

X32CrMoCoV 3-3-3 / AISI: H 10 A Teslimat Şekli : Normalize edilmiş, tavlı 180-230HB Kullanım Alanları : Demir dışı metallerin dövülerek şekillendirildi¤i kalıplarda, yüksek basınçlı metal enjeksiyon kalıplarda, sıcak pres kalıpları ve metal ekstrüzyon kalıplarında kullanılabilen, kobalt içerikli sıcak iş takım çeliğidir. Aşınma dayanımı yüksek olup, ısıl şoklara dayanıklıdır Kimyasal Bileşim (%) C Mn Co Cr Mo V % Ortalama 0,32 0,40 2,75 2,95 2,80 0,55 DIN Analizi 0,28-0,35 0,15-0,45 2,50-3,00 2,70-3,20 2,60-3,00 0,40-0,70 Isıl İletkenlik ( W/ m.K ) 20°C 350°C 700°C 36,2 38,8 38,2 ISIL İŞLEM VERİLERİ Sıcaklık(°C) Süre (Saat) Soğutma Ortamı Yumuşatma Tavlaması 750-800 2-5* Fırında Gerilim Giderme 600-650 2* Fırında Sertleştirme 1000-1050 - Hava, Yağ, sıcak banyo 500-550°C Temperleme 540-680 Her 20 mm için 1saat Hava *Kesite bağlı olarak değişen zaman aralığı.